در این محتوا چه می گوییم ؟
ساز های کوبه ای
قبل از معرفی انواع ساز های کوبه ای باید بیان کنیم که دنیای موسیقی و ساز پر از تنوع است. می توان گفت دنیای سازها کامل نیست. در هر گوشه از جهان تعلق به فرهنگ و ملتی خاص و برخی از آنها شانس جهانی شدن را گرفته اند. سازهای بسیاری با منشأ شرقی وجود دارد که توسط غربی ها نواخته می شود. می توان گفت این ویژگی است که خود را به هیچ جغرافیایی محدود نمی کند.
منظور از سازهای کوبه ای چیست؟
به طور کلی از ساز های کوبه ای برای ضربه زدن، مالش، حرکات دست و … استفاده می شود. سازهایی که با آنها خوانده می شود. از این سازها انتظار نمی رود ملودی بسازند و بیشتر برای ریتم استفاده می شوند. برخی از انواع سازهای کوبه ای نیاز به کوک دارند و برخی نیز بدون دردسر کوک هستند. گفته می شود که این نوع ساز یکی از قدیمی ترین سازهای تاریخ بشر است.
کوک انواع سازهای کوبه ای
همه می دانیم که برای اینکه هر سازی صدایی با کیفیت و منحصر به فرد تولید کند، باید کوک شود، در غیر این صورت صدا نه دلپذیر، بلکه خش دار خواهد بود. شرایط ساز های کوبه ای نسبت به سازهای دیگر کمی متفاوت است. این سازها از نظر کوک به دو دسته کوک دقیق و کوک نامحدود تقسیم می شوند. سازهای کوک شده ثابت مانند طبل، زیلوفون، ماریمبا و طبل، سنج، تنبور و غیره.
در مقدمه سازهای کوبه ای باید اشاره کنیم که این ساز دارای تنوع بسیار زیادی است. در هر فرهنگ و ملیتی که وارد شوید، نوعی از این ساز را خواهید دید که متعلق به همان مردم است. از قدیم الایام در ایران ساز های کوبه ای مختلفی به دلایل مختلف در مراسم مختلف نواخته می شود. در ابتدا سازهای کوبه ای ایرانی را به شما معرفی می کنیم سپس به سراغ سازهای کوبه ای غیر ایرانی و خارجی می رویم.
معرفی سازهای کوبه ای ایرانی
- دف
دف یکی از قدیمی ترین، شناخته شده ترین و بهترین ساز های کوبه ای ایرانی است که جایگاه ویژه ای در موسیقی سنتی ایران دارد. این ساز از یک حلقه چوبی که چرم نازکی روی آن کشیده شده و حدود 40 حلقه فلزی در آن تعبیه شده است. هنگام نواختن دف، این حلقه های فلزی با صدای زنگ مانند خود طنین بهتری به ساز می دهند. دف بسیار شبیه به دایره است، اما بزرگتر است و صدای کمتری دارد.
هنگام خرید دف باید سطح نواختن خود را در نظر بگیرید. اگر تازه کارتان را با دف شروع کرده اید، یک ساز با طوق نازکتر تهیه کنید، زیرا سبک تر است و دستتان دیرتر خسته می شود.صدای دف باید با سبک نوازندگی شما مطابقت داشته باشد
همچنین بر روی دف فرورفتگی وجود دارد که نوازنده انگشت خود را گذاشته و شروع به نواختن ساز می کند. دف با انگشتان نواخته می شود. پوست استفاده شده در این ساز می تواند طبیعی یا مصنوعی باشد. البته این روزها با توجه به گرایش به سمت حفاظت از محیط زیست، توجه بیشتری به پوست مصنوعی شده و کیفیت و دوام آنها نیز بهتر و بلندتر از پوست های طبیعی به نظر می رسد.
- تمپو
اگر بخواهیم به ساز کوبه ای جنوب ایران اشاره کنیم، بی شک تمپو گزینه مناسبی خواهد بود. به علاوه این ساز در موسیقی ترکی و عربی جایگاه ویژه ای دارد. تمپو یک پوشش صوتی یک طرفه است که بسیار شبیه به طبل است و از سفال یا فلز ساخته شده است. قیمت این ساز برای افراد مبتدی خیلی گران نیست و به راحتی می توانند ساز مناسب سطح خود را خریداری کنند.
- دهل
دهل یکی دیگر از سازهای کوبه ای ایرانی است که در دو طرف آن صدفی دارد و با سیمی به گردن نوازنده آویزان می شود. دهل را با کمک دو چوب (یک چوب ضخیم تر به نام چنگال و یک چوب نازک تر به نام دیرک) نواخته می شود. اما می بینیم که این ساز در مناطق جنوبی ایران با دو دست نواخته می شود.
- تمبک
این ساز را با تلفظ های مختلفی مانند تمبک، تنبک، دمبک، ضرب می شناسیم. این ساز کوبه ای که متعلق به ایران است، یکی از سازهای فنجانی است که روی پاها قرار می گیرد و در دهانه پهنتر آن قرار می گیرد تا با ضربه زدن به پوست صدا ایجاد کند. تمبک به عنوان یک ساز مستقل و همچنین یک ساز مکمل استفاده می شود. سازهای کوبه ای تمبک مانند در بین کشورهای همسایه ایران از جمله کشورهای عربی، ترکیه و افغانستان نیز موجود است.
معرفی سازهای کوبه ای خارجی
- درام؛ معروف ترین ساز کوبه ای
یکی از شناخته شده ترین انواع ساز های کوبه ای در جهان، کیت درام آکوستیک است. این کیت شامل مجموعه ای از طبل و سنج است که بر روی پایه ها و مفاصل مختلف نصب شده و در کنار هم نواخته شده اند.
- کیت درام الکترونیکی
یکی از بهترین سازهای کوبه ای و جایگزین مناسبی برای درام ست کلاسیک و ساز های کوبه ای سنتی، درام ست الکترونیکی است. درام های الکترونیکی جایگزین درام های سنتی می شوند و آلیاژهای مورد استفاده در درام ست های الکترونیکی متفاوت است. در این مدل درام هر بار که درام یا سنج می زند سیگنال الکترونیکی به سینت سایزر یا دستگاه مشابه داخل آن ارسال می شود. پدهای درام الکترونیکی اغلب شبیه درام های معمولی هستند. آنها همچنین مزایای بیشتری نسبت به درام های آکوستیک دارند.
نوازندگان توانایی کنترل صدا را حتی در هنگام استفاده از هدفون دارند. همچنین، کیت درام الکترونیکی قادر به تولید طیف وسیع و متنوعی از صداها است و به طور کلی فشرده تر از درام کیت های آکوستیک است. البته معایبی نیز نسبت به درام های آکوستیک وجود دارد. یکی از تفاوت های اصلی آن این است که چنین درام هایی گران تر از طبل های آکوستیک هستند، به خصوص اگر قصد خرید تجهیزات اضافی برای تقویت صدا را دارید. درام های الکترونیکی لزوماً همان یادگیری و تجربه درام زنی آکوستیک را ارائه نمی دهند و ممکن است به نظر واقعی و پویا نباشند.
- جیمبه
ساز جیمبه از غرب آفریقا و در میان مردم ماندینکا می آید. این ساز ظاهری قبیله ای دارد و تقریباً منشا تمام ساز های کوبه ای به حساب می آید. جیمباهای سنتی معمولاً از چوب و پوست بز ساخته می شوند، اما جیمباهای مدرن از مواد کامپوزیت و مصنوعی استفاده می کنند. جیمبه با دست و گاهی با چوب نواخته می شود.
- جان جان
جان جان که برخی به آن «دان دان» نیز می‌گویند، یک گروه درام زهی آفریقای غربی است. این ساز در اندازه های مختلف وجود دارد و اغلب با جیمبه نواخته می شود. این ساز از سه ساز کوبه ای تشکیل شده است. دون دونبا (بزرگ)، سانگبا (متوسط) و کان کینی (کوچک). این سازها در واقع بدن های توخالی پوشیده شده با پوست بز بوده و معمولاً توسط سه نفر با چوب و پتک و … می نواختند. امروزه این ساز توسط یک نفر نواخته می شود و گاهی با نواختن صدای زنگ نیز نواخته می شود.
- اودو
اودو یک ساز کوبه ای بدون پوست است که متولد نیجریه است. این ساز مانند گلدانی است که بدنه آن سوراخ بزرگی دارد و می توانید به هر قسمتی از این دیگ ضربه بزنید تا صدای خاصی ایجاد شود. این ساز در موسیقی بندری هندی و حتی ایرانی استفاده می شود و در جنوب ایران به جهله معروف است.
- کنگا
نام ساز های کوبه ای در ایران گاهی به صورت دیگری تلفظ می شود. مثلاً کنگا که در ایران به آن تومبا می گویند. Conga یک طبل دستی لاتین است که منشا آن کوبا است و معمولاً از چوب و پوست گوساله ساخته می شود. مجموعه کامل کنگا از سه طبل تشکیل شده است: تومبا (بزرگترین طبل)، کنگا و کوینتو (کوچکترین طبل). اگر ساز کنگان دارای چهار قسمت باشد، کوچکترین ساز ری کوئینتو است.
انواع سازهای کوبه ای جدید
برخی از محققان بر این باورند که پس از صدای انسان، قدیمی ترین سازهای کوبه ای است. می گویند اولین استفاده بشر از این ساز برای برقراری ارتباط بوده است، اما بعدها نقش زیادی در اجرای مراسم مذهبی و مقدس داشته است. صدا در این سازها توسط لایه ای از پوست کشیده شده بر روی آن و یا توسط صفحات و میله های فلزی و چوبی تولید می شود. در زیر به معرفی سه نوع ساز کوبه ای جدید می پردازیم.
- کاخن
کاخن یکی از جدیدترین ساز های کوبه ای است که ریشه نام آن یک کلمه اسپانیایی به معنای جعبه است. شکل ظاهری آن بسیار شبیه جعبه یا صندوق چوبی است که روی زمین قرار می گیرد و نوازنده روی آن می نشیند و به سطح آن ضربه می زند که به آن «تاپا» می گویند. یک سوراخ بزرگ در پشت ساز وجود دارد که تاثیر بسزایی در پخش صدا دارد. بهترین چوب ها برای ساخت سازهای کوبه ای کاخن، چوب گیلاس، ماهون و افرا است.
- هنگ درام
درام هنگ یکی از سازهای کوبه ای جدید ساخته شده در سال 2000 است و بهترین انتخاب برای مدیتیشن و آرامش است. این ساز کوبه ای برنجی است که به شکل بشقاب پرنده است و از دو دایره فلزی که روی هم قرار گرفته اند تشکیل شده است و با ضربه زدن انگشت روی هر قسمت صدا تولید می شود. البته این ساز یکی از سازهایی است که کوک خاصی دارد.
- کالیمبا
گفته می شود که خاستگاه این ساز شمال شرق آفریقا بوده و در گذشته به پیانوی آفریقایی معروف بوده است. کالیمبا یک ساز ملودیک با 7 تا 12 کلید است. کلیدها در یک جعبه چوبی با سوراخی در داخل قرار گرفته اند تا صدا را تقویت کند. ضربه زدن به کلیدها با انگشت صداهای بسیار دلپذیری تولید می کند.
ساز بندیر معمولاً از یک یا چند سیم ساخته شده از روده حیوانات ساخته می شود. این ابزار به شکل دایره بوده و قطر آن بین 40-35 سانتی متر است. سوراخ کوچکی در پایین ساز وجود دارد که به نوازنده این امکان را می دهد که با قرار دادن انگشت خود در هنگام نواختن ساز راحت تر تعادل ساز را حفظ کند. این ساز با دست راست نوازنده در کناره ها و مرکز ساز نواخته می شود.
- تانگ درام
یکی دیگر از سازهای کوبه ای جدید که این روزها محبوبیت پیدا کرده است تانگ درام است. این ساز تا حدودی شبیه هنگ است اما تفاوت هایی نیز دارد. تانگ درام برای هنرجویان علاقه مند به نواختن سازهای کوچک و سبک گزینه بسیار مناسبی است. اندازه کوچک و وزن سبک این ساز پایه مناسبی را برای جابجایی و نواختن آسان آن در خارج از خانه فراهم می کند.
در نهایت
همانطور که متوجه شده اید انواع مختلفی از سازهای کوبه ای از سراسر جهان وجود دارد که ما هنوز به بسیاری از آنها اشاره نکرده ایم و فقط پرکاربردترین آنها را معرفی کرده ایم. اگر تمایل و استعداد نواختن ساز های کوبه ای مختلف را دارید باید بدانید که دنیایی از گزینه ها پیش روی شماست و کافی است بدانید به کدام یک از این سازها علاقه دارید و برای شروع اقدام کنید.
بهترین برند ساز های کوبه ای ایران کدام است؟
ایران پرکاشن بهترین سازهای موجود در بازار را به شما عرضه میکند. با خرید ساز از ایران پرکاشن، تجربه خرید یک ساز کوبه ای بسیار سبک و خوش صدا را داشته باشید و اگر برای خرید ساز های کوبه ای نیاز به مشاوره و راهنمایی دارید میتوانید از طریق واتساپ با کارشناسان ایران پرکاشن در ارنباط باشید.